Sporen in de bodem

Het is stil in het Dronter Van Veldhuizenbos. Geen vogel, geen hond, geen mens. Wel langzaam dwarrelende bladeren om me heen. Honderden in het bruin, rood, geel, groen en oranje. Voor, opzij en achter me. Ik stop met wandelen, doe mijn ogen dicht en luister of ik ze kan horen vallen. Het blijft stil, hoezeer ik ook wil dat ik ze hoor.

Als ik mijn ogen weer open doe en het pad voor me afkijk, zie ik dat iets verderop mijn route versperd is. Een groot hekwerk, voorzien van wit doek belemmert de doorgang. Ik weet waarom. Want ooit, ten tijde van het IJsselmeer, was het hier op zekere dag niet stil. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stortte een bommenwerper neer. Vermoedelijk een Britse Avro Lancaster en zeer waarschijnlijk liggen in de klei voor me nog stoffelijke resten van de bemanningsleden.

In september 2022 worden tijdens ploegwerkzaamheden metaalresten gevonden. De Explosieven Opsporingsdienst van Defensie wordt ingeschakeld en uit het onderzoek blijkt dat het om een oorlogsvliegtuig gaat. Als de gemeenteraad van Dronten vervolgens besluit dat de zaak opgegraven moet worden, daar 50.000 euro voor uittrekt dat aangevuld wordt met 750.000 euro van Defensie, wordt de locatie afgezet met een hek. Niemand mag er bij komen, te riskant!

Maar dan zijn daar in maart 2025 de negenjarige speurneuzen Jasper en Danley. Met hun metaaldetector struinen ze door het bos en als ze in de buurt van het afgezette gebied komen, begint hun detector plotseling te piepen. Ze vinden metaalresten van het vliegtuig met als gevolg dat het afgezette gebied vergroot wordt.

Ik loop naar het hek en kan er door mijn lengte eenvoudig overheen kijken. Ik zie dat het afgezette gebied vrij is gemaakt van planten zodat de bergingsdienst van Defensie  volgende week kan beginnen met het bergen.

En de vliegeniers? Hoe angstig zullen ze geweest zijn? Wat zullen ze geschreeuwd hebben? Waar gingen hun gedachten naar uit en wat waren hun laatste beelden voordat de definitieve klap kwam?

Wat ook een verdriet voor de achterblijvende familieleden. Dat je te horen krijgt dat het toestel waarin je zoon zit vermist wordt. Dat men niet precies weet wat er gebeurd is. Dat er in de weken en maanden daarna geen nieuwe informatie vrijkomt. Dat de bevrijding een feit is, dat overal om je heen mensen blij zijn en feest vieren en dat jij dan nog steeds niets weet over het lot van je zoon.

Ik moet denken aan de oude meneer Koopman die ik in 2016 interviewde vanwege mijn onderzoek naar een neergestort Brits vliegtuig waarbij navigator Alfred Kitchen om het leven kwam.  Hij vertelde me dat hij in 1946 weduwe Edna Kitchen in Kampen had vergezeld bij het bezoeken van het graf van haar omgekomen man. ‘Ze was zo verdrietig, ze was echt ontroostbaar. Toen we haar in een auto helemaal weer naar Holland naar de boot brachten huilde ze aan één stuk door. We hebben toen maar Nederlandse kinderliedjes voor haar gezongen, om haar te troosten. Het hielp maar een beetje.’

Ik kijk nog een keer naar het kale stuk grond. Op zo’n twee tot drie meter diepte liggen de restanten van het vliegtuig, met daarbij wellicht ook de stoffelijke resten van de nog steeds vermiste vliegers. Ik hoop toch zo dat over een poosje diverse families in het Verenigd Koninkrijk de mededeling krijgen dat hun al zo lang vermiste opa eindelijk is gevonden en zijn welverdiende eregraf kan krijgen.

Dan draai ik me om en wandel terug op het pad. Nog steeds vallen de bladeren om me heen. Maar de stilte is weg omdat een luid tikkend roodborstje me hartelijk begroet en daarna een paar meter met me meevliegt.

---

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe verhalen? Registreer dan je mailadres op https://www.gertspeelt.com/blog  en krijg vervolgens gratis een bericht in je mailbox zodra een nieuw verhaal is gepubliceerd.